Problematyka wypalenia zawodowego jest podejmowana w literaturze psychologicznej od lat 70. XX wieku. Określenie „wypalenie się” (burnout) metaforycznie zwraca uwagę na wyczerpanie sił, którego człowiek doświadcza wskutek silnie stresujących warunków pracy, i zostało wprowadzone do języka nauki, równolegle i niezależnie od siebie, przez psychiatrę Herberta Freudenbergera i psycholog społeczną Christinę Maslach. Istnieje wiele definicji wypalenia zawodowego. Na przykład, Christina Maslach ze współpracownikami definiują wypalenie zawodowe jako zespół wyczerpania
emocjonalnego, depersonalizacji i obniżonego poczucia dokonań osobistych, który może wystąpić u osób pracujących z innymi ludźmi w pewien określony sposób, i dostrzegają, że wypalenie zawodowe jest zarówno problemem zawodowym, jak i klinicznym. Wypalenie zawodowe to poważny problem zdrowia psychicznego, który dotyka coraz większą liczbę pracowników na całym świecie. Jednak w cieniu tego powszechnego zjawiska, kryje się drugi, równie istotny aspekt, który dotyczy kobiet – menopauza. Menopauza jest jest naturalnym etapem w życiu każdej kobiety i w wielu przypadkach, jest to trudne doświadczenie.
Pierwsze symptomy wypalenia zawodowego są podobne do objawów menopauzy. Zmiany samopoczucia, ciągłe uczucie zmęczenia, problemy ze snem, wewnętrzne poczucie pustki, spadki nastroju i stany depresyjne mogą być mylone z oznakami przekwitania. Kobiety w okresie menopauzy często borykają się z wyzwaniami fizycznymi i emocjonalnymi, które mogą dodatkowo zaostrzyć objawy wypalenia zawodowego i odwrotnie. Wypalenie może pogłębiać przykre stany, które towarzyszą kobietom w tym szczególnym dla nich czasie. W niniejszym artykule przyglądam się temu zagadnieniu, próbując zgłębić związek między menopauzą a wypaleniem zawodowym. Pomimo wyzwań, jakie niesie menopauza w kontekście kariery, istnieją skuteczne strategie, które mogą pomóc kobietom radzić sobie z tymi trudnościami. Edukacja na temat menopauzy oraz świadomość jej wpływu na życie zawodowe kobiet, może być ważnym pierwszym krokiem.
Kluczowymi czynnikami, które sprawiają, że menopauza może być trudnym okresem w kontekście pracy, są fizyczne, emocjonalne i hormonalne zmiany, jakie zachodzą w organizmie kobiety. Uderzenia gorąca, nocne poty, zaburzenia snu i zmęczenie to tylko niektóre z fizycznych symptomów, które mogą znacząco wpłynąć na komfort i wydajność w pracy. Kobiety w okresie menopauzy często opisują trudności z koncentracją, obniżenie wydajności oraz wzrost emocjonalnej podatności na stresujące sytuacje w miejscu pracy. Wiele kobiet traktuje ten czas w swoim życiu jako coś przemijającego, a nawet jako koniec młodości i użyteczności. Wiąże się to bardzo często z utratą poczucia własnej atrakcyjności i zaniżeniem poczucia pewności siebie w kontekście zmian, które zachodzą w ciele kobiety.
Ageizm, czym jest i jakie szkody może wyrządzić.
Kiedy mówimy o wypaleniu zawodowym, trzeba również zwrócić uwagę na zjawisko ageismu (ejdżyzmu), czyli dyskryminacji ze względu na wiek. Najczęściej, choć nie zawsze, dotyczy problemów na rynku pracy, zarówno z jej znalezieniem, jak i utrzymaniem. W tym zjawisku ma miejsce lekceważące traktowanie osób starszych oraz braku oferty rekreacyjnej lub rozwojowej w organizacjach. W momencie, gdy kobiety w średnim wieku znajdą zatrudnienie, mogą spotkać się z dezaprobatą lub nawet mobbingiem ze strony młodszych kolegów i koleżanek. Mobbing w pracy – także ze względu na wiek, może mieć negatywny wpływ na zdrowie ofiary i prowadzić do wielu przykrych konsekwencji, np. depresji, wypalenia zawodowego lub różnego rodzaju objawów psychosomatycznych, takich jak bóle głowy lub mięśni. Kobieta, która jest w okresie menopauzy i dotknie ją zjawisko ageizmu, może odczuwać dodatkowe piętno, które ma wpływ na jej już i tak często kiepskie samopoczucie i szereg objawów, które towarzyszą menopauzie.
Podejście holistyczne
Emocjonalne aspekty menopauzy, takie jak wahania nastroju, drażliwość i depresja, są częstymi dolegliwościami doświadczanymi przez kobiety w okresie menopauzy. Te zmiany emocjonalne mogą być wynikiem nagłych i znaczących fluktuacji poziomu hormonów, zwłaszcza estrogenów i progesteronu, które występują w tym czasie. Takie wahania nastroju często sprawiają, że kobiety doświadczają szybkich zmian między uczuciem smutku, drażliwością, a nawet gniewem, co może znacząco wpływać na ich codzienne funkcjonowanie. Dodatkowo, uczucie drażliwości może być wywołane przez uderzenia gorąca i problemy z snem, które są powszechnymi objawami menopauzy. Utrata płodności, zmiany w wyglądzie i tożsamości mogą przyczyniać się do wystąpienia depresji, a to z kolei może wpływać na funkcjonowanie mózgu.
Wzrost stresu jest również powszechnym zjawiskiem u kobiet w okresie menopauzy. Zmiany hormonalne mogą wpływać na regulację układu nerwowego, co może sprawić, że kobiety stają się bardziej podatne na stresujące sytuacje. Dodatkowo, problemy związane z radzeniem sobie z objawami menopauzy w miejscu pracy, takie jak wyżej wspomniane przeze mnie uderzenia gorąca czy trudności w koncentracji, mogą podnosić poziom stresu. Mózg jest narządem, jak wszystko inne w naszym ciele i tak samo, jak nerki czy żołądek, potrzebuje odpowiedniego traktowania, żeby dobrze funkcjonować. Stały poziom stresu, konieczność radzenia sobie z wahaniami nastroju, bardzo go wyczerpują.
Hormonalne zmiany, które towarzyszą menopauzie, mogą również mieć wpływ na funkcje poznawcze i pamięć, prowadzić do problemów z koncentracją, zapamiętywaniem informacji oraz podejmowaniem decyzji. To może sprawić, że kobiety w okresie menopauzy czują się mniej pewne siebie w swoich umiejętnościach zawodowych oraz mają trudności w utrzymaniu wysokiej wydajności w pracy. Jest to ważny aspekt do uwzględnienia zarówno przez pracodawców, jak i przez same kobiety, aby zapewnić odpowiednie wsparcie i strategie radzenia sobie z tymi wyzwaniami w organizacji.
Na co zwrócić uwagę?
Komunikacja – otwarta rozmowa z przełożonymi i współpracownikami o swoich potrzebach i doświadczeniach związanych z menopauzą. Dobrze zorganizowany zespół oraz kadra managerska z odpowiednimi kompetencjami, mogą być cennym źródłem wsparcia i zrozumienia.
Samoopieka – ważne jest, aby kobiety dbały o swoje zdrowie fizyczne i emocjonalne. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, unikanie alkoholu, odpowiedni sen i techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga, mogą pomóc w łagodzeniu objawów menopauzy i poprawie ogólnego samopoczucia. Warto również zadbać o zmniejszenie poziomu stresu zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.
Edukacja – warto aby każda kobieta była świadoma zmian, jakie zachodzą w jej organizmie w okresie menopauzy oraz wpływu, jaki mogą mieć na ich życie zawodowe. Dostęp do wiarygodnych źródeł informacji mogą być kluczowe dla radzenia sobie w tym okresie przejściowym, rozwiać wątpliwości i zredukować stres związany z tym stanem.
Wsparcie społeczne – niebagatelne jest również wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół oraz zrozumienie ze strony współpracowników i pracodawcy. Dzieląc się swoimi doświadczeniami i obawami z innymi kobietami, można znaleźć pocieszenie i inspirację do dalszego działania.
Podsumowanie
Wypalenie zawodowe w cieniu menopauzy to istotny temat, który wymaga większej uwagi i zrozumienia ze strony społeczeństwa oraz pracodawców. Świadomość związku między menopauzą a wypaleniem zawodowym może pomóc w zapewnieniu odpowiedniego wsparcia i pomocy dla kobiet w okresie przejściowym. Przez zintegrowanie skutecznych strategii radzenia sobie z tymi dwoma wyzwaniami, możemy stworzyć bardziej sprzyjające i wspierające środowisko pracy dla wszystkich pracujących kobiet. Okres menopauzy pomimo tego, że niesie za sobą dość trudne doświadczenia, może nieść również wspaniałe możliwości rozwoju. Kobiety mogą z nich skorzystać, jeśli w pełni zrozumieją ten proces na poziomie ciała, emocji i ducha i odpowiednio zadbają o swój dobrostan. Agnieszka Maciąg w swojej książce „Menopauza. Podróż do esencji kobiecości” pisze tak: „nie jesteśmy niewolnicami naszych hormonów – to my tworzymy nasze życie, samopoczucie i zdrowie! To wszystko naprawdę jest w naszych rękach”.
Serdecznie Was pozdrawiam
Anna
źródło: https://psychosomatyka.org/2018/09/11/syndrom-wypalenia-zawodowego/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ageizm
https://inewi.pl/Blog/ageizm-na-czym-polega-ten-rodzaj-dyskryminacji-w-pracy
Agnieszka Maciąg „Menopauza. Podróż do esencji kobiecości”